Başlarken söyleyeyim Mühendis veya Teknik eleman değilim aşağıdaki bilgiler tamamen internet ortamında toplanılan bilgilerdir. Kendi satınlama süreçlerimde not aldığım bilgilerdir.
İşin uzmanı arkadaşlardan konuya destek bekliyorum. Umarım daha detaylı bilgileri onlar vereceklerdir.
Çünkü geleneksel tıraş aletlerinde günümüzde üretim malzemesinde yükselen trend çelik. Artık hemen hemen hepimiz çelik aletlere yöneliyoruz. Satınalma sürecinde incelediğimiz aletlerin şekli, bıçak açıklığı, ağırlığı vs hoşumuza gitse de üretilen malzeme türlerini birçoğumuz bilmiyoruz çelik mi çelik ? özellikleri nedir gerçekren dayanıklımıdır, çizilirmi, ezilirmi parlaklığı azarlırmı işte bunlar bizler için soru işareti olabilyor.
Östenitik Paslanmaz Çelikler: Östenitik paslanmaz çelikler, alaşımında minimum %10.5 ile %26 arasında Krom (Cr), ve minimum %8 ile %36 arası değişen miktarlarda Nikel (Ni) içeren kimyasal aşınmaya (korozyon) ve yüksek ısıya dayanımı olan gruptur. Nikel (Ni), çelik yapıyı tamamen östenitik yapar. Nikel (Ni) malzemeye süneklik, geniş sıcaklık aralığında çalışma olasılığı ve iyi kaynaklanabilirlik kazandırır.
Manyetik özelliği yoktur. Bu alaşımlar mükemmel seviyede şekillenebilirlik, korozyon direnci ve kaynaklanabilirliğe sahiptirler. İçerdiği düşük Karbon © sebebiyle ısıl işleme tabi tutulamazlar. Paslanmaz çelikler içinde en çok bilinen ve kullanılan kaliteler bu grubun içerisindedir. Gerek kalite sayısı, gerekse alaşım elementlerinin oran çokluğu açısından en zengin gruptur.
303 Kalite Paslanmaz Çelik: iyi işlenebilirliğiyle bilinen ve paslanmaz çeliğin otomatı olarak adlandırılan bir paslanmaz kalitesidir. Bu kalite EN normuna göre 1.4305 ya da X8CrNiS18-9, UNS normuna göre ise S30300 olarak adlandırılmaktadır. Bu paslanmaz çelik kalitesi, östenitik paslanmazlar arasında işlenebilirlik açısından en optimum olan kalitedir.
303 paslanmaz çelik, içerdiği sülfür sayesinde işlenebilirliği çok iyi olan bir paslanmaz çelik kalitesidir. Öte yandan, sülfür malzemenin korozyona dayanımını düşürür. Paslanmaz çelik 303 kalitesinde iken malzemenin korozyona dayanımı 304 kalite paslanmaz çeliklere göre daha düşüktür. 303 paslanmaz, östenitik paslanmazlar grubunda yer alır.
Bu kalitedeki malzemenin korozyona dayanımı, 304 paslanmaza göre biraz daha düşüktür. Daha sert koşullarda 304 veya 316 kalite paslanmaz tercih edilmelidir.
303 paslanmaz çeliğin kaynak yapılabilirliliği iyi değildir. Kaynak yapılabilmenin önemli olduğu durumlarda düşük karbonlu 304L ve 316L gibi malzemeler tercih edilmelidir.
303 kalite paslanmaz çeliğin en önemli özelliği, iyi işlenebilmesidir.
Bu paslanmaz çelik kalitesi hemen hemen günlük hayatta karşılaştığımız her yerde kullanılmaktadır. Fiyatına oranla iyi bir korozyon direncine sahip olmasının yanı sıra, işlenebilirliği paslanmazlar arasında mükemmele yakındır. İşlenebilirliğin ve hızlı imalatın önemli olduğu yerlerde, özellikle seri imalatlarda 303 kalite paslanmaz çelik kullanılmaktadır.
304 Kalite Paslanmaz Çelik: temel paslanmaz çelik kalitelerinden biri olup, en yaygın kullanılanıdır. Bu kalite EN normuna göre 1.4301 ya da X5CrNi18-10, UNS normuna göre ise S30400 olarak adlandırılmaktadır. Bu paslanmaz çelik kalitesi; kimyasal bileşiminin, mekanik özelliğinin, kaynak yapılabilirliğinin ve korozyon-oksidayson direncinin fiyatına oranla çok iyi olması sebebiyle tercih edilir.
Bu paslanmaz çelik kalitesi piyasada kolay bulunabilirlik açısından, kolay şekil verilebilmesi açısından ve rahat kaynak yapılabilmesinden ötürü en sık tercih edilen paslanmaz kalitelerinden birisidir. Bu kalitedeki malzemelerin korozyona dayanımı 303 kalite paslanmaz çeliklere oranla daha yüksektir. 304 kalite paslanmaz östenitik paslanmazlar grubuna girmektedir.
304 kalite paslanmaz çelik, dünyada en yaygın olarak kullanılan paslanmaz çeliktir. Üretim kolaylığının yanı sıra, birçok ortamda farklı şekillerde kullanılabilmesi, bu kalite paslanmaz çeliğin dünya üzerindeki en yaygın paslanmaz olmasının sebebidir.
Aşırı zorlu ortamlar için uygun olmasa dahi, standart koşullarda fiyat-performans açısından en üstün paslanmaz kalitelerinden birisi olan 304 kalite paslanmaz, özellikle günlük hayatta hemen hemen her alanda kullanılmasıyla günlük hayatın bir parçası haline gelmiştir.
Günlük kullanımda ve standart üretimler için oldukça yeterli olan bu kalite, daha korrozif ortamlarda paslanacağı için tercih edilmez. Daha zorlu koşullarda, 304 kalite paslanmaz çelik yerine 316, 316L, 316Ti veya dubleks (1.4462) kalite paslanmaz çelik tercih edilmelidir.
Mekanik dayanım açısından çoğu zaman yeterli olan bu paslanmaz çelik kalitesi, yüksek akma ve kopma dayanımı istenen yerlerde tercih edilmez. İşlenebilirlik açısından çokta kötü olmayan bu malzeme, işlemenin yoğun olduğu yerlerde tercih edilmez. 304 kalite paslanmaz çelik özellikle torna tezgahlarında ve işleme merkezlerinde talaş sardığı için daha az tercih edilir. Bu tarz işlemin yoğun olduğu yerlerde 304'ün otomat versiyonu olan 303 kalite paslanmaz çelik tercih edilmelidir.
En yaygın paslanmaz çelik kalitelerinden biri olan 304 paslanmaz çelik; kimya, petrokimya, ev aletleri, endüstriyel mutfaklar, otomotiv yan sanayi, gıda sanayin ve buna benzer çeşitli alanlarda sıkça kullanılır. Bu kalite paslanmaz dünya üzerinde en sık kullanılan paslanmaz çelik kalitesidir ve fiyat-performans açısından gayet makul olduğu için bir çok ortamda kullanılması tercih edilmektedir.
316 Kalite Paslanmaz Çelik: 304 kalite paslanmaz çeliğin içerisine molibden ve daha fazla nikel eklenerek elde edilmiş gibi düşünebileceğimiz bir paslanmaz çelik kalitesidir. Bu kalite EN normuna göre 1.4401 ya da X5CrNiMo17-12-2, UNS normuna göre ise S31600 olarak adlandırılmaktadır. Bu içerik sayesinde 316 kalite paslanmaz çeliklerin korozyona dayanımı sert koşullu ortamlarda dahi (deniz suyu, asidik sıvılar vs.) çok iyidir.
316 kalite paslanmaz, 304 kalite paslanmaz çelikten sonra en yaygın kullanılan ikinci paslanmaz kalitesidir.
303, 304 ve 304 L paslanmaz çelikler ile kıyaslandığı zaman 316 kalite paslanmaz çelik çok yüksek korozyon direnci gösterir. Korozyonun yüksek olduğu ortamlarda en sık tercih edilen çelik kalitesi olan 316’nın da zorlanacağı ortamlar için 316 Ti ya da dubleks (1.4462) kalite paslanmaz çelik kullanılır.
316 kalite paslanmaz çelik işlenme açısından iyi bir performans gösteriyor olsa da eğer korozyon açısından dayanım önemsiz ise 303 yada 430 F kalite paslanmaz çeliklerle daha iyi işlenebilirlik performansı elde edilebilir.
17-4 Çelik: 630 (1.4542) paslanmaz çelik, yaşlandırmayla veya bir başka deyişle çökeltiyle sertleştirilmiş paslanmazlar grubuna giren, mekanik dayanımı oldukça yüksek ve korozyon dayanımı iyi olan bir paslanmaz çelik kalitesidir. Bu kalite EN normuna göre 1.4542 ya da X5CrNiCuNb16-4, UNS normuna göre ise S17400 olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca bu kalite içerdiği yaklaşık %17 krom ve %4 nikel sebebiyle kısaltılmış olarak 17-4 PH şeklinde de gösterilmektedir.
630 kalite paslanmaz çelik ve bu gruba giren diğer kalitedeki paslanmaz çelikler diğer kalitelere göre çeşitli faydalar sağlayabilmektedir. Bunların en önemlilerinden biri şudur: bu gruba giren paslanmaz çelikler hem östenitik paslanmazlar ölçüsünde korozyon dayanımı gösterir hem de martensitik paslanmazlar gibi ısıl işlem yoluyla ileri derecede mekanik direnç kazanma özelliğini kendilerinde barındırırlar.
630 paslanmaz çelik oldukça iyi bir korozyon direncine sahiptir. 1.4542 olarakta adlandırılan bu paslanmaz çelik kalitesi 304 kalite paslanmaz çelikle neredeyse birebir aynı paslanma direnci göstermektedir. 630 kalite paslanmaz miknatıs çeker ancak bu korozyon direncinin düşük olduğu anlamına kesinlikle gelmez.
1.4542 yani 630 kalite malzemenin dışı ve iç yapısı serttir. Bu sebeple işlemede sertlikten dolayı biraz zorluk olabilir ancak bu kalite malzemeler üretim ardından birçok işlemden geçmektedir ve bu işlemler malzemelerin işlenebilirliğini oldukça arttıran işlemlerdir ve bugüne kadar bu kalite malzemede Birçelik müşterileri hiçbir sıkıntı yaşamamıştır. Sert olmasına rağmen işlemede sıkıntı olmayan bu paslanmaz çelik kalitesi için ısıl işlem yapılacak ise işlemeden sonra ısıl işlem yapılması tavsiye edilmektedir.
630 kalite paslanmaz çelik, yüksek mekanik dayanımı, yüksek sertliği ve iyi fiyat-performans oranına sahip olduğu için, dünyada hızla kullanımı yaygınlaşan bir çelik cinsidir. 630 kalite paslanmaz, pompa ve vana şaftlarında, mutfak aletlerinde, petro-kimya endüstrisinde, kimyasal tesislerde ve paslanmaz çelik dekorasyon malzemeleri olan yerlerde sıklıkla kullanılır. 1.4542 yani PH 17-4 olarakta adlandırılan bu paslanmaz kalitesinin en sık kullanıldığüı alanlardan biriside savunma sanayiidir. Ülkemizde de savunma sanayiinde tercih edilen bu paslanmaz çelik malzeme, mekanik değerlerinin üst düzeyde olması ve uzun ömürlü olmasıyla sıkça kullanılmaktadır.
Titanyum Grade 5: en yaygın kullanılan titanyum alaşımı olarak kabul edilmektedir. Bu kalite malzemeler Ti6Al4V olarak, EN normuna göre 3.7164 veya 3.7165 olarak, UNS normuna göre ise R56400 olarak adlandırılmaktadır. Ti6Al4V titanyum alaşımı ısıl işlem alabilen bir titanyum alaşımıdır. Bu malzemeler yaklaşık %90 titanyum, %6 alüminyum, %4 vanadyum elementleri içermektedir.
Diğer titanyum alaşımları gibi düşük bir ağırlığa sahiptir. Bu malzemelerin korozyon direnci ve mekanik dayanımı yüksektir. Titanyum Grade 5 malzemeler havacılık araçlarında, kimya sektöründe, otomotiv ve medikal ürün üretiminde sıklıkla kullanılmaktadır. Bakır (Cu) ve bakır alaşımları: Saf bakır yumuşaktır ve iyi genleşebilir. Yüksek ısı ve elektrik iletim kabiliyeti, gümüş ve altından sonra en yüksektir. Atmosferik etkilere karşı, korozyon bakımından dayanıklıdır.
CNC: (Computer Numerical Control) bilgisayarlı sayısal kontrol, işleme takımlarının (matkaplar, delme takımları, torna tezgahları gibi) ve 3B yazıcıların bir bilgisayar aracılığıyla otomatik olarak kontrol edilerek şekil verilecek iş parçasının üzerinde operasyonda bulunan talaşlı imalat işlemi.
Machined: Ürünlerin üretim sürecinden sonra herhangi bir işlem yapılmadan sunulması
Polished: Ürünlerin üretim süreci sonrasında uygulanan işlemlerle cilalanması ve parlatılması
Çelik konusundaki önemli standartlar aşağıdaki kurumlar tarafından yayınlanmıştır.
Bunlar;
1.AISI : Amerikan Demir Çelik Enstitüsü standartları
2.SAE : Otomotiv mühendisleri topluluğu standartları
3.ASTM : Amerikan malzeme deneme topluluğu standartları
4.AFNOR : Fransız standartları enstitüsü
5.JIS : Japon standartları enstitüsü
6.BS : İngiliz standartları
7.ISO : Uluslararası standartlar organizasyonu
8.EURONORM : Avrupa standartları
9.DIN : Alman standartları enstitüsü
10.TSE : Türk Standartlar Enstitüsü